Վերքեր

Վերքերը փափուկ հյուսվածքների վնասվածքներ են, որոնք ուղեկցվում են մաշկի և լորձաթաղանթի, երբեմն նաև խորը հյուսվածքների ամբողջականության խախտումով։ Վերքերը վտանգավոր են վարակի ներթափանցման, արյունահոսության և ցավի պատճառով։ Վերջինս կարող է առաջացնել ցավային շոկ։

Ըստ վնասող առարկայի և վնասվածքի բնույթի՝ վերքերը կարող են լինել՝

• քերծվածք, որը մաշկի և լորձաթաղանթի մակերեսային վնասվածքն է,

• ջնջխված, որը կարող է առաջանալ բութ առարկայի ազդեցությունից կամ բարձրությունից վայր ընկնելուց,

• կտրած, ունեն ուղիղ չվնասված եզրեր, սովորաբար առատ արյունահոսում են,

• ծակած. առաջանում են սուր, ծակող առարկայի ազդեցությունից, դրանց արտաքին չափերը սովորաբար փոքր են, բայց դրանք բավականին խորն են, մեծ է վարակի տարածման և ներքին օրգանների վնասման վտանգը,

• պատռված, եզրերն անհարթ են, կան փափուկ հյուսվածքների բազմաթիվ վնասվածքներ, լավանալուց հետո կարող է կոպիտ սպի մնալ,

• հրացենային. կարող են լինել միջանցիկ կամ կույր, մեծ է արյունահոսության վտանգը։

Ըստ վտանգավորության աստիճանի՝ վերքերը կարող են լինել՝

• քիչ վտանգավոր` 2.5 սմ-ից փոքր չափերի, հեշտ դադարեցվող արյունահոսությամբ, մակերեսային,

• վտանգավոր՝ ավելի լայնատարած, խորը, ուժգին արյունահոսությամբ:

Վերքերի մշակումը

• Վերքը լվանալ օճառով և մաքուր ջրով։

• Վերքը մշակել հականեխիչ լուծույթով։

• Սպիրտային հիմքով նյութերը չքսել անմիջապես վերքի վրա, այլ դրանցով մշակել վերքի շրջակա մաշկը։

• Վերքը ծածկել կպչուն սպեղանիով կամ ստերիլ անձեռոցիկով՝ ընդգրկելով դրա շրջակա մաշկը մոտ 2 սմ տրամագծով։

• Եթե անձեռոցիկը սայթաքել է վերքից, այն փոխարինել նորով։

Վտանգավոր վերքերի մշակում

• Մի՛ փորձեք ինքնուրույն մշակել վերքը։

• Վերքի վրա տեղադրել ստերիլ անձեռոցիկ։

• Վիրակապել և դադարեցնել արյունահոսությունը։

• Զանգել շտապօգնություն։

• Անհրաժեշտության դեպքում ձեռնարկել հակաշոկային քայլեր։

Շոկ

Տարբեր պատճառներից (ցավ, այունահոսություն, այրվածք, ծանր վնասվածք) առաջացող արյան շրջանառության սուր անբավարարությունը, որի արդյունքում զարգանում է հյուսվածքների թթվածնային քաղց և խանգարվում է բջիջների և օրգանների կենսագործունեությունը, կոչվում է շոկ։

Շոկի նշանները՝

• հաճախացած, թույլ անոթազարկ,

• գունատ, սառը, խոնավ մաշկ,

• ծարավի ուժեղ զգացում,

• սրտխառնոց, փսխում,

• զարկերակային ցածր ճնշում,

• գիտակցության խանգարում։

Հակաշոկային քայլեր՝

• դադարեցնել շոկի պատճառ հանդիսացող գործոնի ազդեցությունը,

• հանգստացնել տուժածին և ապահովել մարմնի նորմալ ջերմաստիճանը,

• պառկեցնել և բարձրացնել նրա ոտքերը, եթե չկան դրան խանգարող վնասվածքներ և շնչառության դժվարացում,

• տալ քաղցր հեղուկներ (արգելվում է գիտակցությունը կորցրած վիճակում),

• զանգել շտապօգնություն։

Օտար մարմին վերքի մեջ

Եթե վերքն առաջացնող առարկան մնում է վերքի մեջ, այն չի կարելի հեռացնել, քանի որ դա կարող է հանգեցնել արյունահոսության։

Առաջին օգնությունը պահանջում է այդ առարկան ֆիքսել և տուժածին տեղափոխել հիվանդանոց։

Անհրաժեշտ է՝

• դադարեցնել արտաքին արյունահոսությունը,

• վերքի եզրերը սեղմելով` մոտեցնել դեպի օտար մարմինը,

• վերքի շուրջը տեղադրել ստերիլ անձեռոցիկներ, իսկ դրանց վրա՝ փաթույթային վիրակապի գլանակներ կամ այլ գործվածք,

• վիրակապել այնպես, որ գլանակները տեղում ամրացնեն օտար մարմինը՝ չշարժելով այն,

• տուժածին տեղափոխել հիվանդանոց կամ զանգել շտապ օգնություն:

Եթե վերքի մեջ ներթափանցում են մանր ավազահատիկներ, ապակու փոքր կտորներ կամ այլ մանր օտար մարմիններ, պետք է զգուշությամբ հեռացնել դրանք։

Անդամահատված վերքեր

Եթե վնասվածքի պատճառով պոկվել է մարմնի որևէ մաս (օրինակ՝ մատը), ապա այդպիսի վերքը կոչվում է անդամահատված:

Առաջին օգնություն

• Վիրակապել և դադարեցնել արյունահոսությունը վերքից։

• Անդամահատված մասը փաթաթել ստերիլ անձեռոցիկով և դնել պլաստիկ տոպրակի մեջ։

• Օդով լցնել այդ տոպրակը և ամուր կապել այն։

• Այդ տոպրակը տեղադրել սառույցով և սառը ջրով լցված մի այլ տոպրակի մեջ։

• Թղթի վրա գրել տուժածի անունը, դեպքը կատարվելու ժամը և ամրացնել այն տոպրակին։

• Անդամահատված մասով տոպրակը տուժածի հետ տեղափոխել հիվանդանոց: